UDID Card भारतातील दिव्यांग व्यक्तींसाठी (Persons with Disabilities – PwD) सरकारने Unique Disability ID (UDID) कार्ड सुरू केले आहे. हे एक सिंगल डिजिटल ओळखपत्र असून, दिव्यांग व्यक्तींना सरकारी योजना, अनुदाने आणि विविध सवलती मिळवण्यासाठी उपयुक्त आहे. महाराष्ट्रात UDID कार्ड कसे काढायचे, कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत, अर्ज प्रक्रिया आणि 2025 मधील नवीन बदल कोणते आहेत? याबाबत सविस्तर माहिती या ब्लॉगमध्ये मिळेल.
दिव्यांग प्रमाणपत्र म्हणजे काय? (What is a Disability Certificate?)
दिव्यांग प्रमाणपत्र हे सरकारने जारी केलेले अधिकृत कागदपत्र आहे, जे शारीरिक, मानसिक किंवा संवेदनशील अपंगत्व असलेल्या व्यक्तींना मिळते. हे प्रमाणपत्र डॉक्टर आणि सरकारी वैद्यकीय अधिकाऱ्यांच्या तपासणीनंतर दिले जाते. UDID कार्ड हे दिव्यांग प्रमाणपत्राच्या डिजिटल स्वरूपात आहे, जे भारतभर वैध आहे आणि यामुळे वेगवेगळे प्रमाणपत्र नेण्याची गरज भासत नाही.
UDID प्रमाणपत्रासाठी पात्रता (Eligibility for UDID Card)
UDID कार्ड मिळवण्यासाठी 40% किंवा त्याहून अधिक अपंगत्व असलेली व्यक्ती पात्र ठरते.
अपंगत्वाचे प्रकार:
- शारीरिक अपंगत्व (Physical Disability)
- मानसिक अपंगत्व (Intellectual Disability)
- दृष्टीदोष (Visual Impairment)
- श्रवणशक्ती कमी (Hearing Impairment)
- मल्टिपल डिसएबिलिटी (Multiple Disabilities)
UDID प्रमाणपत्रासाठी अर्ज प्रक्रिया (How to Apply for UDID Card?)
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया (Online Application Process)
UDID प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी तुम्ही UDID पोर्टल (https://www.swavlambancard.gov.in/) वर जाऊन अर्ज करू शकता.
| स्टेप्स | वर्णन |
|---|---|
| 1. पोर्टलला भेट द्या | UDID पोर्टल उघडा. |
| 2. नोंदणी करा | तुमचे नाव, पत्ता, आधार क्रमांक आणि संपर्क क्रमांक नोंदवा. |
| 3. लॉगिन आणि अर्ज भरा | तुमच्या अकाउंटमध्ये लॉगिन करून Disability Certificate आणि UDID Card साठी अर्ज करा. |
| 4. आवश्यक कागदपत्रे अपलोड करा | आधार कार्ड, डॉक्टरांचे प्रमाणपत्र आणि फोटो अपलोड करा. |
| 5. अर्ज सबमिट करा | सर्व माहिती तपासून अर्ज सबमिट करा आणि पावती डाउनलोड करा. |
| 6. अर्ज स्थिती तपासा | UDID पोर्टलवर लॉगिन करून अर्जाची स्थिती तपासा. |
| 7. प्रमाणपत्र मिळवा | तपासणी पूर्ण झाल्यानंतर तुम्हाला ई-अपंगत्व प्रमाणपत्र (E-Disability Certificate) आणि UDID कार्ड मिळेल. |
भारतातील दिव्यांग व्यक्तीं (PwDs) साठी युनिक डिसॅबिलिटी आयडी (UDID) कार्ड हे एक महत्त्वाचे दस्तऐवज आहे. दिव्यांगजन सशक्तीकरण विभाग (DEPwD) द्वारे जारी केलेले हे कार्ड संपूर्ण देशभरात अपंगत्व प्रमाणपत्र प्रणाली सुलभ आणि प्रमाणित करण्यासाठी सुरू करण्यात आले आहे. हे कार्ड दिव्यांगांना विविध सरकारी योजना, लाभ आणि सेवा सहजपणे मिळविण्यात मदत करते. चला तर मग, आणि त्
UDID कार्ड कसे डाउनलोड करावे? (How to UDID Card Download)
जर तुमचा UDID अर्ज मंजूर झाला असेल, तर तुम्ही अधिकृत संकेतस्थळावरून ते डाउनलोड करू शकता. खालील चरणांचे अनुसरण करा:
- UDID पोर्टलला भेट द्या
- www.swavlambancard.gov.in या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.
- तुमच्या खात्यात लॉगिन करा
- नोंदणी क्रमांक, आधार क्रमांक किंवा मोबाइल क्रमांक वापरून लॉगिन करा.
- अर्जाची स्थिती तपासा-UDID APPLICATION STATUS
- UDID Card Download करण्यापूर्वी, तुमचा अर्ज मंजूर झाला आहे का हे तपासा.
- कार्ड डाउनलोड आणि प्रिंट करा
- ‘Download E-UDID Card’ या पर्यायावर क्लिक करा.
- पीडीएफ (Pdf) स्वरूपात UDID Card Download करून सुरक्षित ठेवा.
- UDID Card Download करून ठेवा आवश्यक असल्यास प्रिंट काढा आणि वापरा.
UDID CARD STATUS कसा तपासावा?
तुम्ही UDID कार्डसाठी अर्ज केला असेल आणि त्याची स्थिती जाणून घ्यायची असेल, तर खालील प्रक्रिया फॉलो करा:
- UDID पोर्टलला भेट द्या
- www.swavlambancard.gov.in येथे जा.
- ‘Track Application Status’ पर्यायावर क्लिक करा
- अर्जाची स्थिती तपासण्यासाठी हा पर्याय निवडा.
- आवश्यक तपशील प्रविष्ट करा
- तुमचा नोंदणी क्रमांक किंवा अर्ज क्रमांक द्या.
- ‘Submit’ बटणावर क्लिक करा आणि स्थिती पाहा.
- मंजुरी स्थिती तपासा
- जर अर्ज मंजूर झाला असेल, तर तुम्ही udid card download करू शकता.
- अर्ज प्रक्रियेत असेल, तर अधिक अपडेट्सची वाट पाहा.
ऑफलाइन अर्ज प्रक्रिया (Offline Application Process)
जर तुम्हाला ऑनलाइन अर्ज करणे शक्य नसेल, तर तुम्ही नजीकच्या जिल्हा रुग्णालयात किंवा आरोग्य विभागाच्या कार्यालयात जाऊन अर्ज करू शकता.
- जिल्हा रुग्णालयात UDID अर्ज फॉर्म भरा.
- आवश्यक कागदपत्रे संलग्न करा आणि डॉक्टरकडून तपासणी करून घ्या.
- तपासणी पूर्ण झाल्यानंतर UDID प्रमाणपत्र आणि ओळखपत्र जारी केले जाते.
UDID कार्डसाठी आवश्यक कागदपत्रे (Documents Required for UDID Card)
| कागदपत्राचे नाव | वर्णन |
|---|---|
| आधार कार्ड (Aadhaar Card) | ओळखपत्रासाठी आवश्यक. |
| निवास प्रमाणपत्र (Residence Proof) | कायमचा पत्ता दर्शवणारे प्रमाणपत्र. |
| डॉक्टरचे प्रमाणपत्र (Medical Certificate) | सरकारी डॉक्टरांनी दिलेले दिव्यांग प्रमाणपत्र. |
| पासपोर्ट साइज फोटो | अर्जासाठी आवश्यक. |
| बँक पासबुक झेरॉक्स | आर्थिक योजनांसाठी उपयुक्त. |
दिव्यांगतेची टक्केवारी आणि पात्रता (Disability Percentage & Eligibility)
UDID प्रमाणपत्र मिळवण्यासाठी किमान 40% दिव्यांगता असणे आवश्यक आहे.
| दिव्यांगतेचा प्रकार | टक्केवारी पात्रता |
|---|---|
| शारीरिक अपंगत्व | 40% किंवा त्यापेक्षा जास्त |
| दृष्टीदोष (Blindness) | 40% किंवा त्यापेक्षा जास्त |
| श्रवणशक्ती कमी (Hearing Impairment) | 40% किंवा त्यापेक्षा जास्त |
| मानसिक दिव्यांगता (Mental Disability) | 40% किंवा त्यापेक्षा जास्त |
UDID कार्डाचे फायदे (Benefits of UDID Card)
- डिजिटल ओळखपत्र: भारतभर एकाच ओळखपत्राने सरकारी योजनांचा लाभ.
- सरकारी योजनांमध्ये प्रवेश: दिव्यांग पेन्शन, रोजगार आणि शिक्षणातील सवलती.
- वाहतूक सवलती: रेल्वे आणि बस प्रवासात 75% पर्यंत सवलत.
- विमा आणि वित्तीय सहाय्य: दिव्यांग व्यक्तींसाठी विशेष आरोग्य विमा योजना.
2025 मधील नवीन अपडेट्स (Latest 2025 Updates for UDID Card)
2025 मध्ये UDID कार्डसाठी खालील सुधारणा लागू करण्यात आल्या आहेत:
| नवीन सुधारणा | 2025 अपडेट |
|---|---|
| QR Code-Enabled UDID Card | UDID कार्डवर QR कोड, ज्यामुळे ऑनलाइन तपासणी सोपी. |
| Mobile App Service👉👉 | UDID कार्डसाठी नवीन मोबाईल UDID APP लाँच. |
| Online Status Tracking | अर्ज स्थिती ऑनलाइन ट्रॅक करण्याची सुविधा. |
| Railway & Air Travel Discount👉👉 | दिव्यांग व्यक्तींसाठी रेल्वे आणि हवाई प्रवासात अधिक सवलत. |
निष्कर्ष (Conclusion)
UDID कार्ड आणि दिव्यांग प्रमाणपत्र हे दिव्यांग व्यक्तींसाठी महत्त्वाचे ओळखपत्र आहे. UDID पोर्टलच्या मदतीने प्रक्रिया अधिक पारदर्शक आणि सोपी झाली आहे. 2025 मध्ये सुधारित प्रणालीमुळे दिव्यांग व्यक्तींना सरकारी योजनांचा लाभ घेणे, वाहतूक सवलती मिळवणे आणि रोजगार व शिक्षणाच्या संधींचा लाभ घेणे अधिक सोपे झाले आहे.